Бүгенге вәзгыять гади халыкның саклаучысы һәм ярдәмчесе булуын таләп итә. Чынбарлыкта исә алар тормыш диңгезендә ялгызы гына калган. Ә бит ки­рәк вакытта сине күтәреп алучы булмаса, дөньяга карашың да үзгәрә, хаки­мияткә ышаныч та бетә. Моннан чыгу юлы бармы соң? Гади кеше кемнән яклау таба ала? Бу хакта СОЦПРОФ профсоюзлар берләшмәсенең Татарстандагы бүлеге рәисе Сергей РОМАДАНОВСКИЙ белән сөйләштек.

– Сергей Юрьевич, бү­генге вәзгыятькә күз салып алыйк әле. Бер яктан ка­расаң, түрәләр һәм төрле дәүләт органнары саны көн­нән-көн арта, ә халык барыбер сыйфатсыз хез­мәт күр­сәтүдән зарлана. Кайчан алар бер-берсен аңлый башларлар икән?

– Мин һәрвакыт әйтеп киләм: түрә ул беркем түгел һәм аны патша урынына кү­рергә кирәкми. Йомшак кәнә­фидә утыруның бер генә сәбәбе булырга тиеш: ул да булса, кешеләрнең мәнфә­гатен кайгырту, аларга булдыра алган кадәр булышу. Әгәр ул “мине борчымагыз!” дип халыктан качып йөри яисә башка эшләр белән шө­гыльләнә икән, димәк, аны тиз арада вазыйфасыннан азат итәргә кирәк. Безнең ха­лыкның төп проблемасы – түрәне зур кешегә санау. Шул сәбәпле янына баш иеп керәләр, үзләрен алар янында мескен кебек хис итәләр. Алай булырга тиеш түгел, җитәкчеләр белән ба­шыңны югары күтәреп, проб­лемаңны хәл итүне таләп итәргә кирәк. Нәкъ менә таләп итәргә, чөнки ул халык җил­кәсендә яши, аның кәстрүлен­нән ашый. Безгә түрәләрдән курыкмаска өйрәнергә иде, аларның халык хезмәтчеләре булуын истә тоту зарур.

– Гади халыкны яклау бүген мактаулы да түгел бит әле. Бер яктан, өстәрәк торучы түрәләр сүксә, икенче яктан, кешеләр, үз ки­рәген алгач, ахыр чиктә синнән ваз кичәргә мөм­кин...

– Халык синең ни эшләвең­не, ничек ярдәм иткәнеңне күрә бит ул. Миңа тормышымда күбрәк яхшы кешеләр очрады. Хәзер дә янымдагы иптәш­ләрем барысы да дө­реслек һәм гаделлек өчен дип янып яши. Мондый команда булганда эшлисе дә эшлисе, бер адым да артка чигенергә ярамый. Безне ха­кимияткә каршы оппозиция дип әйтергә яраталар, әмма шуны әйтәсем килә: без аңа бөтенләй дә каршы түгел, ки­ресенчә, андагы төпле, халык өчен булган гамәлләрне хуп­лыйбыз. Кәнәфидә утыручы кабахәтләр генә борчый, ме­нә шулардан чистартасы иде хакимиятне. Андагы акча урлаучылар, ришвәтчеләр, җи­на­ятьчеләр иптәшләрен, үз халкын, илне мыскыллый бит.

– Хәзерге гаделсез дөнь­яда дөреслек табып була дип уйлыйсызмы?

– Дөреслек һәм гаделлек, сез ышанмассыз инде, бүген ул хәтта түрәләрнең үзләренә дә кирәк. Мин алар белән күп аралашам, араларында риш­вәт­челектән, акча урлаудан котылырга теләүчеләр байтак. Әм­ма алар системада, монда һәр түрәнең аяк-кул­лары бәй­лән­гән, тиешенчә эш­­­ләмәсәң, “тәр­типне” боз­саң, йә сине вазый­фаңнан азат итәләр, йә сиңа каршы җинаять эше кузгаталар. Бү­ген теләсә нинди түрәгә бер кочак компромат бар, аларны кармакта тоту өчен бу бик уңайлы. Ә гаделлек ул барыбер булачак, аның башка юлы юк. Халык кайбер түрә­ләрнең башбаштаклыгыннан тәмам туйды инде, монысы көн кебек ачык.

– Пикет, төрле чаралар­ның, хат язуларның, кеше­ләрне яклауның нәтиҗәсе күренәме?

– Әлбәттә! Соңгы арада “Яңа Тура” технополисы, Вьетнам базары, Биектаудагы мө­сел­­маннар мәктәбен ябу, Зәй­дәге икмәк заводы, Казандагы аз катлы биналарны җимерү ти­рәсендә купкан гау­галар – барысы да безнең эшләр. Бүген алар буенча төпле карарлар да бар, һәр­берсе яклау тапты. Үзен әллә кемгә куючы түрәнең бер сүзе аркасында күпме гаи­лә җәфа чигә, моны күрәсең дә исләр китә. Әллә аларның йөрәк­ләре юкмы соң, балалары юкмы дип уйлый башлыйм кайвакыт. Каян килә соң кайбер түрәләргә мондый вәх­ши­лек? Без бит халыкның тормышын яхшырту өчен барыбыз да эшләргә тиеш, әмма арабызда кабахәтләр дә җи­тәрлек шул.

– Сергей Юрьевич, Татарстан – үзенчәлекле тө­бәк: монда күптөрле мил­ләт яши. Һәрберсенең үз го­реф-гадә­те бар, традиция­ләре дигән­дәй...

– Әйе, Татарстан – ул га­җәеп төбәк, мин аның тормыш итә белүенә шаккатам һәм сокланам. Башка мондый субъект бар микән ул иле­бездә? Республика һәр мил­ләтне үз итә, якын күрә, берәүне дә җәбер­ләми. Монда яшәгән кайсы гына халыкны алма, барысы да дустанә мөнәсә­­бәттә. Мин үзем дә Татарстанда яшим икән, төбәк телен белергә кирәк дип саныйм. Шуңа күрә дә тиздән татар телен өйрәнү курсларына йөри башларга ниятлим. Нәкъ менә шул тел, го­­реф-га­дәтләр аркылы мил­ләт­нең эчке дөньясын, киче­решлә­рен аңлыйсың бит инде. Безгә бүген шул җитми, бер-бере­безне аңлашып яшәү кирәк, бер-беребезнең күңеле­­­­нә үтеп керсәк, барына да ире­шә­чәкбез.